Bài viết giới thiệu:
• Giá trị:
- Chợ Bến Thành không chỉ là một trung tâm thương mại lâu đời mà còn là biểu tượng văn hóa, du lịch nổi bật nhất của TP. Hồ Chí Minh. Nơi đây quy tụ hơn 1.500 gian hàng với hàng ngàn mặt hàng đa dạng từ thực phẩm, hàng thủ công mỹ nghệ, quần áo, đặc sản, đến các sản phẩm phục vụ du khách. Với lượng khách ghé thăm mỗi ngày lên đến hàng chục nghìn người, chợ đóng vai trò như một "trạm trung chuyển" giao lưu kinh tế – văn hóa giữa người dân địa phương và du khách quốc tế. Ngoài giá trị thương mại, Chợ Bến Thành còn là nơi gìn giữ lối sinh hoạt truyền thống, phản ánh nếp sống của người Sài Gòn xưa qua những hoạt động như mặc cả, bày bán hàng rong, và mùi vị ẩm thực đậm chất miền Nam. Đây cũng là địa điểm được ghi nhớ qua thơ ca, phim ảnh, và các chiến dịch quảng bá du lịch như một biểu tượng không thể thiếu của thành phố mang tên Bác..
• Nguồn gốc:
- Chợ Bến Thành có nguồn gốc từ một khu chợ tự phát bên bờ sông Bến Nghé vào thế kỷ XVII, ban đầu chủ yếu phục vụ cho cư dân địa phương và thuyền bè cập cảng thành Gia Định, vì thế có tên gọi là “chợ Bến Thành” (chợ bên bến thành). Đến năm 1859, sau khi Pháp đánh chiếm Gia Định, chợ được xây dựng lại bằng vật liệu gạch, mái tranh, nằm gần kênh Chợ Vải. Tuy nhiên, do tình trạng xuống cấp và cháy nhiều lần, chính quyền Pháp quyết định di dời và xây chợ mới bằng kết cấu thép – xi măng tại vị trí hiện nay. Công trình được khởi công vào năm 1912 và chính thức khánh thành năm 1914 với tên gọi Les Halles Centrales, sau này đổi lại thành Chợ Bến Thành. Với lịch sử hơn 100 năm, chợ không chỉ là một công trình tiêu biểu của thời kỳ thuộc địa mà còn là biểu tượng gắn liền với sự hình thành và phát triển của trung tâm đô thị Sài Gòn – TP.HCM.
• Vai trò trong lịch sử:
- Trong suốt quá trình hình thành và phát triển, Chợ Bến Thành không chỉ là nơi giao thương nhộn nhịp mà còn giữ nhiều vai trò quan trọng trong tiến trình lịch sử của thành phố. Dưới thời Pháp thuộc, đây là nơi tập trung buôn bán giữa người dân và các thương nhân nước ngoài, đồng thời cũng là nơi diễn ra các hoạt động ngầm của phong trào yêu nước. Trong thời kỳ chiến tranh, khu vực quanh chợ nhiều lần bị ảnh hưởng bởi các trận đánh, nhưng chợ vẫn là trung tâm tiếp tế, trao đổi thông tin và sinh hoạt của người dân Sài Gòn. Sau năm 1975, chợ tiếp tục là điểm kết nối kinh tế quan trọng trong giai đoạn đất nước tái thiết, đồng thời đóng góp vào sự phục hồi của thương mại thành phố. Đặc biệt, từ sau Đổi mới (1986), chợ nhanh chóng trở thành điểm đến hấp dẫn với du khách quốc tế, góp phần định hình diện mạo du lịch của TP.HCM ngày nay.
• Kiến trúc và văn hóa:
- Chợ Bến Thành được thiết kế theo lối kiến trúc thuộc địa Pháp kết hợp hài hòa với yếu tố truyền thống Á Đông. Công trình có hình dáng vuông vức, mái ngói đỏ, kết cấu bê tông cốt thép kiên cố và nổi bật nhất là tháp đồng hồ ba mặt ở cổng chính – biểu tượng kiến trúc quen thuộc của thành phố. Bên trong chợ chia thành các khu vực theo mặt hàng và có 4 cổng chính: Cổng Nam (Lê Lợi) chuyên hàng may mặc, mỹ phẩm; Cổng Bắc (Lê Thánh Tôn) là nơi bán thực phẩm tươi sống; Cổng Đông (Phan Bội Châu) bày bán đặc sản, trái cây khô; và Cổng Tây (Phan Chu Trinh) tập trung hàng lưu niệm, thủ công mỹ nghệ. Không chỉ có kiến trúc đẹp, chợ còn là nơi bảo tồn nét văn hóa giao thương đặc trưng của người Sài Gòn với nếp sống vui vẻ, cởi mở và tinh thần "buôn có bạn, bán có phường". Văn hóa mặc cả, không gian ẩm thực đặc sắc cùng các hoạt động chợ đêm biến nơi đây thành điểm đến không chỉ để mua sắm mà còn để trải nghiệm văn hóa địa phương một cách sống động.
